Al decennialang vinden er ingrijpende veranderingen plaats in de wereldwijde voedselsector. Overheden, beleidsmakers, bedrijven en consumenten kijken nu anders naar de manier waarop voedsel wordt geproduceerd en geconsumeerd in een wereld waarin de hulpbronnen steeds beperkter worden. Er is nu al sprake van innovatie en disruptie en in de komende jaren zal dit alleen nog maar sneller gaan.

Belangrijkste conclusies:

• Om de groeiende wereldbevolking te kunnen voeden, zijn er nieuwe productiemethoden nodig die voldoen aan de strengere eisen van overheden en consumenten op het gebied van duurzaamheid.
• Voor langetermijnbeleggers bieden structurele veranderingen in de waardeketen zowel mogelijkheden als risico's, omdat innovatie een ontwrichtende factor is voor verschillende voedingsgerelateerde sectoren.
• Innovatie op het gebied van zaden, minder milieubelastende meststoffen, precisielandbouw, regeneratieve landbouw, alternatieve proteïnen en afvalbeheer en -reductie zijn voorbeelden van innovatieve ontwikkelingen die door ons nauwlettend worden gevolgd.

Inleiding: Aandacht voor voedselschaarste

Conflicten, economische schokken, extreme klimaatomstandigheden en de stijgende prijs van meststoffen zijn de belangrijkste oorzaken van voedselonzekerheid.

In de toekomst kan het wereldwijde voedselsysteem door de bevolkingsgroei nog verder onder druk worden gezet. Naar verwachting zal de wereldbevolking in 2050 bijna 10 miljard mensen tellen, waardoor er een voedseltekort ontstaat van 56% van de hoeveelheid calorieën die wordt geproduceerd versus de hoeveelheid die nodig is.¹

Bovendien werkt volgens de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) vanaf 2022 meer dan een kwart van alle arbeidskrachten wereldwijd in de agrifoodsector. Dit percentage is zelfs nog hoger in lage-inkomenslanden. De gevolgen van klimaatverandering, veranderingen in productiemethoden en voedselzekerheid zullen dan ook naar alle waarschijnlijkheid een buitenproportioneel effect op mensen in ontwikkelingslanden.

Onze voedselsystemen zorgen ook voor een derde van de uitstoot van broeikasgassen, 80% van het verlies aan biodiversiteit en het verbruik van 70% van het beschikbare drinkwater, volgens schattingen van de Verenigde Naties voor 2023. Intensieve landbouw, ontbossing, meer gebruik van kunstmest en andere methoden uit het verleden om de voedselproductie te maximaliseren zijn niet houdbaar. Door jarenlange intensieve landbouwpraktijken en het gebruik van kunstmest zijn de bodem en het land aangetast, wat gevolgen heeft voor de opbrengst van landbouwgewassen. Uit een door IOP Science gepubliceerd wetenschappelijk onderzoek blijkt dat in een vijfde van de grote landbouwgebieden de verschillen in oogstopbrengst tussen 1981 en 2010 aanzienlijk zijn toegenomen als gevolg van klimaatverandering.² Uit voorspellingen van de NASA blijkt dat de gemiddelde wereldwijde opbrengst van maïs, een belangrijk graangewas en een hoofdbestanddeel van veel voedingsmiddelen, in 2088 tot 24% lager zou kunnen zijn als de huidige klimaattrends aanhouden. Veel landen en overheden maken zich steeds meer zorgen over het milieu, de effecten van klimaatverandering op akkerbouw en de uitputting van landbouwgrond en zijn daarom op zoek naar nieuwe methoden om voedsel te produceren.

Het komt erop neer dat de landbouwsector meer moet produceren en dat terwijl er steeds meer beperkingen gelden voor het gebruik van land, bestrijdingsmiddelen, water en andere hulpbronnen. Nieuwe landbouwtechnologieën die de oogst beschermen en de opbrengst verhogen kunnen de kloof tussen het aanbod van en de vraag naar voedsel helpen verkleinen. Minder voedselverspilling en minder consumptie van vlees uit de reguliere veeteelt zijn ook van cruciaal belang.

 

1. Tim Searchinger et al, “World Resources Report: Creating a Sustainable Food Future.” World Resources Institute, juli 2019.

2. Toshichika Iizumi en Navin Ramankutty 2016 Environ. Res. Lett. 11 034003. IOP Science. Studie uitgevoerd om veranderingen in opbrengstvariabiliteit voor maïs, sojabonen, rijst en tarwe te detecteren en een verband te leggen met klimaatverandering met behulp van ruimtespecifieke internationale datasets van historische opbrengsten en het weer van dag tot dag.