Aan de vooravond van de Amerikaanse presidentsverkiezingen kijken Amerikanen misschien uit naar het einde van een veelbewogen verkiezingsstrijd. Maar als we kijken naar trends uit het verleden, dan is 5 november misschien nog maar het begin.

“Er is een gerede kans dat we op Election Day, de verkiezingsdag, nog niet weten wie er heeft gewonnen,” zegt John Emerson, vice-voorzitter van Capital Group International en voormalig ambassadeur van de VS in Duitsland. “Als de verschillen tussen de twee kandidaten klein zijn, en de meeste opiniepeilingen wijzen daarop, dan zou het tellen van de stemmen wel eens vele dagen in beslag kunnen nemen. Dat zal zeker het geval zijn voor het tellen van de briefstemmen. Het stemmen per post is sinds de verkiezingen van 2020, ten tijde van de pandemie, steeds populairder geworden.”

Natuurlijk kan één kandidaat zo'n grote voorsprong hebben dat de uitslag in feite 's avonds of de volgende ochtend al bekend is. Dat was zo bij de verkiezingen in 2016. Maar als dat niet het geval is, zijn er vijf dingen waar we rekening mee moeten houden als Amerika zijn volgende president kiest.

1. Er zit zekerheid in de onzekerheid

5 november is nog maar het begin van een proces waar meerdere weken overheen gaan. De verkiezingsuitslag moet bijvoorbeeld worden bekrachtigd door de gouverneurs van de afzonderlijke staten. Dat begint half november en kan wel vijf weken in beslag nemen.

Het Kiescollege, dat bestaat uit 538 kiesmannen die de uitslag bepalen, moet uiterlijk 17 december zijn stem uitbrengen op basis van de 'popular vote' (de meeste stemmen) in elke staat. Voor het presidentschap is een meerderheid plus één nodig, dat wil zeggen 270 kiesmannen. Eventuele geschillen over stemmen, hertellingen of goedkeuring van stembiljetten moeten voor 16 december zijn opgelost, zodat de kiesmannen hun taak kunnen uitvoeren. Als geen van de kandidaten 270 kiesmannen haalt, is het aan het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden om de volgende president te kiezen. Inauguration Day, de dag waarop de nieuwe president wordt beëdigd, is op 20 januari.

Emerson, die zich al sinds de jaren tachtig met politieke campagnes bezighoudt, wijst erop dat Amerikanen misschien gewoon geduldig moeten afwachten hoe alles loopt.

Emerson: “Zoals we bij eerdere verkiezingen hebben gezien, kan er de komende dagen veel onzekerheid zijn en dat kan leiden tot een hoge mate van marktvolatiliteit. Maar we krijgen een president op Inauguration Day en ik vertrouw op een vreedzame overdracht van de macht. Maar het kost ons misschien meer tijd dan gehoopt om eruit te komen.”

2. Verwacht een stortvloed van juridische procedures

Niet alleen het tellen van de stemmen zal de nodige tijd kosten, maar ongetwijfeld komen er ook veel verzoeken tot hertellingen en volgen er talloze juridische procedures, zegt Matt Miller, politiek econoom bij Capital Group en voormalig senior adviseur bij het Office of Management and Budget van het Witte Huis.

Er zijn al meer dan 165 rechtszaken aangespannen in verband met de verkiezingen van 2024, zo blijkt uit een analyse van Bloomberg News van 15 oktober. Naar verwachting zullen er in de complete juridische oorlogsvoering nog veel meer zaken worden aangespannen vanwege geschillen over de telling, de volmachtstemmen, de identificatieplicht van kiezers, enz.

“Bij een nipte overwinning zal de uitslag door de verliezer in twijfel worden getroken, ongeacht wie er gewonnen heeft,” zegt Miller. “Beleggers moeten erop bedacht zijn dat er tussen 5 november en 20 januari veel ophef, grote rechtszaken en onzekerheid zal zijn.

“Ik denk dat het nog te vroeg is om de uitslag te voorspellen,” aldus Miller. “De laatste twee weken van de campagne zullen de doorslag geven. De meeste mensen weten al op wie ze gaan stemmen, dus het hangt voor een groot deel ervan af welke partij beter is in het mobiliseren van haar achterban.”

3. Het tellen van de briefstemmen kost tijd

De juridische geschillen zullen veelal over de briefstemmen gaan. Bij de verkiezingen van 2020, tijdens de coronapandemie, stemden volgens het Amerikaanse Census Bureau een recordaantal van 43% van de Amerikanen per post. Dat percentage daalde naar 32% voor de midtermverkiezingen van 2022, maar het ligt nog steeds boven de historische gemiddelden, zo blijkt uit een analyse van het Massachusetts Institute of Technology.

Als die trends zich dit jaar voortzetten, zal een groot aantal stembiljetten op de verkiezingsdag nog niet zijn gecontroleerd en geteld. In sommige staten, waaronder de cruciale swingstate Pennsylvania, kunnen de briefstemmen pas op de dag van de verkiezingen worden verwerkt. Dat betekent dat de uitslag vrijwel zeker pas later bekend zal worden.

Dat gebeurde in 2020, toen Trump op de verkiezingsavond leek te winnen, maar president Joe Biden in de dagen daarna een voorsprong nam. Een herhaling van dat scenario - met Trump op kop op 5 november maar Harris die in de dagen daarna een inhaalslag maakt - is goed mogelijk. Dat komt omdat er meestal meer Democraten per post stemmen dan Republikeinen. Tot nu toe is in deze verkiezingsronde 47% van de vroege stemmen uitgebracht door Democraten en 33% door Republikeinen, zo blijkt uit cijfers afkomstig van het Election Lab van de Universiteit van Florida.

In het uiterste geval, zoals bij de verkiezingen van 2000 tussen de Texaanse gouverneur George W. Bush en vice-president Al Gore, kan de uitkomst worden bepaald door het Amerikaanse Hooggerechtshof. Op 12 december 2000, 35 dagen na de verkiezingsdag, besliste het Hooggerechtshof met 5 stemmen voor en 4 tegen om de hertelling in Florida te staken, waardoor Bush uiteindelijk 271 kiesmannen kreeg, één meer dan hij nodig had om de overwinning te behalen.

4. Hertellingen komen maar zelden voor - en veranderen zelden de uitslag

Hertellingen krijgen vaak veel media-aandacht, maar komen niet vaak voor en veranderen zelden de verkiezingsuitslag. Bij de meeste landelijke verkiezingen vinden bijvoorbeeld helemaal geen hertellingen plaats. Bij de 0,5% waar hertellingen werden uitgevoerd, veranderde bij 92% de oorspronkelijke uitslag niet, blijkt uit een analyse van FairVote, een onpartijdige onderzoeksorganisatie die zich bezighoudt met het verbeteren van de kieswetgeving.

Van de 6.929 verkiezingen die in dat onderzoek waren opgenomen, waren er 36 hertellingen en bij slechts drie daarvan veranderde de uitslag. In alle drie gevallen was de oorspronkelijke overwinningsmarge minder dan 0,06%, wat aangeeft dat de kans dat de uitslag door een hertelling verandert extreem klein is.

5. De geschiedenis laat zien dat de impact op beleggingen minimaal is

Voor langetermijnbeleggers is het belangrijk om voor ogen te houden dat de politieke machtsstructuur in Washington DC historisch gezien nooit veel merkbare invloed heeft op rendementen op aandelenmarkten.

Van 1933 tot 2023 is het gemiddelde jaarlijkse rendement voor de S&P 500 Index gedaald in een brede range van ruwweg 11% tot 14%, ongeacht de machtsverdeling in het Congres. Bij een verdeeld Congres, zoals we nu hebben, was het rendement gemiddeld 13,7%.

Meer recent boekten de markten een jaar na de verkiezingsdag zelfs nog betere resultaten, met een piek van 40,4% na de verkiezingsstrijd van 2020. Het dieptepunt kwam na de verkiezingen van 2000 toen de index met 21,0% daalde, terwijl het gemiddelde rendement sinds 1984 17,6% was.

“Uiteindelijk”, zegt Miller, “lijkt het erop dat de financiële markten meer geven om de zekerheid van de verkiezingsuitslag dan om wie er in het Witte Huis zit of wie de meerderheid heeft in het Congres.”

Niemand weet precies wat er gaat gebeuren tussen Election Day en Inauguration Day, maar beleggers moeten rekening houden met enige marktvolatiliteit op de korte termijn en nadenken over een langetermijnvisie.