Al ruim een jaar vragen beleggers zich af wat de Amerikaanse Federal Reserve ertoe zou kunnen bewegen om af te stappen van zijn agressieve rentebeleid. Het faillissement van SVB Financial, het moederbedrijf van Silicon Valley Bank, geeft hier wellicht antwoord op..

Door het omvallen van de 16e grootste bank van de Verenigde Staten zijn de rentevooruitzichten voor de rest van 2023, en ook daarna, drastisch gewijzigd. De markt vraagt zich af hoe de Fed en andere centrale banken zullen reageren op de toenemende onrust in de sector. Nu de angst voor besmetting om zich heen grijpt, zijn ook Europese banken onder druk komen te staan, waardoor de toezichthouders zich genoodzaakt zagen in te grijpen en wankele financiële instellingen te ondersteunen.

Vorig weekend stemde de Zwitserse bankgigant UBS ermee in zijn oude rivaal Credit Suisse over te nemen voor een bedrag van ruim 3 miljard dollar. De deal werd aangemoedigd door toezichthouders om het vertrouwen in het wereldwijde banksysteem te helpen herstellen.

De ontwikkelingen volgen elkaar snel op en hebben ertoe geleid dat de Fed - die twee weken geleden nog stellig van plan was de rente te verhogen - nu een minder havikistische toon aanslaat en voor het einde van het jaar misschien zelfs de rente gaat verlagen.

Op woensdag verhoogde de Fed zijn belangrijkste rentetarief met 25 basispunten, maar in het persbericht werd niet langer meer verwezen naar de noodzaak van “continue” renteverhogingen zoals bij eerdere beleidsverklaringen. Bovendien betekent de snelle koersdaling van de obligatierente in de afgelopen twee weken dat beleggers verwachten dat de Fed de rente zal verlagen, nu de verwachtingen voor economische groei en inflatie naar beneden zijn bijgesteld, aldus portfolio manager Pramod Atluri.

Atluri: “De verstoringen die we zien op de financiële markten wijzen op een pijnlijke nieuwe fase voor de Fed. Het zeer agressieve verkrappingsbeleid kon niet zonder gevolgen blijven. Er zijn duidelijk een aantal kwetsbaarheden in het banksysteem aan het licht gekomen en het kan zijn dat er een einde gaat komen aan de renteverhogingen.

Risico op recessie neemt toe

Veel beleggers hielden al rekening met een recessie dit jaar en als daar nu ook nog eens een bankencrisis bovenop komt, zal de stemming alleen maar somberder worden, stelt Jared Franz, econoom bij Capital Group.

Een van de redenen waarom de obligatierente zo snel daalt, is dat marktpartijen nu veel meer dan voordat de problemen van de SVB zich aftekenden, rekening houden met een recessie. Een sterke indicator daarvan is een omgekeerde rentecurve - waarbij het rendement op kortlopende Amerikaanse staatsobligaties hoger is dan het rendement op langer lopende obligaties.

“Dat is voor ons de meest betrouwbare recessie-indicator,” legt Franz uit.

Recessies waarin de banksector een rol speelt, zijn over het algemeen erger dan gewone recessies, aldus Franz. Dat komt omdat banken in de regel de kredietvoorwaarden zullen aanscherpen, wat vervolgens een domino-effect heeft op de rest van de economie, omdat het voor bedrijven en particulieren lastiger wordt om financiering te krijgen. Ook de consumentenuitgaven en de werkgelegenheid zullen waarschijnlijk gevolgen ondervinden, voegt hij eraan toe, omdat mensen meer gaan sparen en bedrijven mensen moeten ontslaan.

Franz verwacht dat het bruto binnenlands product van de VS over het hele jaar genomen met circa 1,5% tot 2,0% zal dalen, terwijl eerder een daling van 1,0% werd verwacht. Franz: “Dat zou nog steeds wel minder zijn dan de recessiepijn die werd gevoeld tijdens de wereldwijde kredietcrisis van 2007 tot 2009, toen het bbp met 4,3% daalde.”

Hoe zit het met de inflatie?

De Fed staat voor de uitdaging van een inflatie die nog steeds hoog is. Op jaarbasis bedroeg de Amerikaanse consumentenprijsindex in februari 6%, ver boven de Fed-doelstelling van 2%. Hierdoor kan de Fed onder druk komen te staan om de rente niet te snel te verlagen. De Fed zal wellicht willen afwachten of in de komende maanden de financiële regelgeving zal worden aangescherpt als er zich in de banksector of elders nog meer onrust voordoet.

“De Fed heeft nog steeds een strijd tegen de inflatie te voeren,” legt Franz uit. “Ironisch genoeg kan het faillissement van de SVB de Fed helpen zijn doel te bereiken: strengere financiële voorwaarden zodat de vraag daalt naast de inflatiedruk.

We zitten nog maar twee weken in deze situatie, dus het is lastig om te voorspellen waar we op uitkomen. Er hangt veel af van de reactie van de toezichthouder en of de besmetting overslaat naar andere banken. Het is een onzekere situatie en ik denk dat niemand alle antwoorden heeft, maar hopelijk stellen we wel de juiste vragen.”

Banken in de problemen? We hebben al eerder met dit bijltje gehakt.

Will Robbins, portfolio manager bij Capital Group en voormalig bankanalist, is er nog steeds van overtuigd dat het banksysteem in de VS solide is. Hij denkt dat het gewoon tijd zal kosten om de rust te herstellen. Toezichthouders kwamen snel in actie om de paniek onder beleggers bij regionale banken de kop in te drukken en de grotere banken stapten in om te helpen bij de financiering van de reddingsoperatie.

“We hebben al eerder met dit bijltje gehakt,” zegt Robbins, die zich al ruim 30 jaar bezighoudt met de banksector. “Dit is een klassieke bankrun. Het zal veel voeten in de aarde hebben en het zal een tijdje duren om alles op orde te krijgen. Maar we hebben een goede uitgangspositie en we gaan eruit komen.”

Robbins verwacht dat er na het instorten van de SVB verschillende maatregelen zullen volgen, zoals een drastische aanscherping van de kredietvoorwaarden, strengere regelgeving voor kleine en middelgrote banken en meer druk om gezonde winsten te genereren.

Robbins: “Voor de langere termijn denk ik wel dat de winstcapaciteit van kleinere banken zal afnemen wanneer voor hen dezelfde strenge regels gaan gelden die na de kredietcrisis aan de grote banken zijn opgelegd.” Het gaat hierbij om hogere eisen aan vermogen en liquiditeit, periodieke stresstests en beperkingen die worden opgelegd aan het soort beleggingen dat een bank in zijn obligatieportefeuilles mag opnemen. Voor banken die minder dan USD 250 miljard aan langetermijnvermogen beheren, gelden deze regels veelal niet.

De gebeurtenissen volgen elkaar snel op, waarschuwt Robbins, en het is daarom belangrijk dat beleggers de situatie goed blijven volgen.

“De centrale banken zijn snel in actie gekomen en proberen verdere besmetting in het financiële systeem te stoppen. Maar we zitten er nog middenin en we kunnen dus niet voorspellen welke kant dit uiteindelijk opgaat.”

Is “Te groot om failliet te gaan” nu het nieuwe adagium?

Net zoals bij elke andere crisis zijn er ook nu beleggingsmogelijkheden, zeker voor beleggers die zich op de lange termijn richten.

Grote banken in de VS zien nu al een grote toestroom van nieuwe rekeninghouders die de overstap maken van regionale banken naar wat klanten zien als de “de veilige grote vier”: JPMorgan Chase, Bank of America, Citigroup en Wells Fargo.

Maar ook andere grote bedrijven met een sterke balans die in staat zijn om hun eigen groei te financieren, zouden in zekere zin profijt kunnen hebben van een omgeving waarin het moeilijker wordt om toegang te krijgen tot kapitaalmarkten. Big Tech bedrijven en aanbieders van consumententechnologie, van Apple tot Amazon, zouden weleens weer in het middelpunt van de belangstelling kunnen staan als de rente behoorlijk omlaag gaat.

“Deze bedrijven deden het slecht toen de rente steeg,” legt Robbins uit. “Maar wat je nu ziet is dat zij in een economie met lage groei, wel gestaag blijven groeien. Zij hebben geen vreemd vermogen nodig om te kunnen groeien. En vaak hebben zij hun grote kapitaalinvesteringen al gedaan toen de kapitaalkosten veel lager worden.

“Als de rente dus omlaag zou gaan, of als die in ieder geval niet zo hoog wordt als eerder werd verwacht, zou je kunnen zeggen dat op groei gerichte bedrijven waardevoller zijn. En dat geldt zeker voor de gevestigde ondernemingen die hun groei jaren geleden al hebben gefinancierd.”